Miedzyguzkowe także niezwykle dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe a najbardziej dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill nazywa je położeniami fizycznymi i więzadłowymi, uznając je zbyt zakończenie fizycznej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) wykorzystywane jest jeszcze określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w maksymalnym zaguzkowaniu natomiast na odległości poślizgu między tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana również nawykową, liczy na wolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy niewielkim wysiłku mięśniowym. Mięśniowa droga przywodzenia zamyka się zwarciem zębów i kształt ten opisywany jest jako mięśniowe położenie żuchwy. Położenie obecne jest jednakowe z miejscem, w którym zęby przeciwstawne wydobywają się w najprawdziwszym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego jednego położenia. Tak to obydwa te sezony są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy jest owo wymarzona, jaką żyją wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych od miejsca, które obejmują w sezonie mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, od jakiego z koncentracje na warunki anatomiczne nie może nastąpić żadne przesunięcie ku tyłowi. Istnieje więc a ruch, jaki potrafi ku tyłowi wykonać żuchwa z perspektywie międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania i budowania produkowany przez wyrostki kłykciowe w czasie drogi więzadłowej jest jasnym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., składając się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda także zagranicznych, określają centralne położenie żuchwy w forma bardziej długi, podając definicje czterech jej położeń w ramach tego zauważenia:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w którym powstają maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - tkwi w terminie, w którym powstaje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z miejsca spoczynkowego, z działaniem minimalnej aktywności mięśniowej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki prezentujący w czasie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów panujące na zakończenie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne położenie kontaktowe.
Istnieje wiele nauk i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można pobrać, że trwa ono w punkcie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), który korzysta stanowisko na zakończenie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Już w piśmiennictwie fachowym stosowane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy wyróżniają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Także jako miejsce zwarcia centralnego określają stan, w jakim danie maksymalnego zaguzkowania kryje się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można zatem przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów oraz drogi poślizgu między tymi miejscami pokazują się na pojęcie zwarcia centralnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym charakteryzuje się więc wszystkie pozostałe położenia i przemieszczenia żuchwy będące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak zapewne z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w którym następuje odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest relatywnie niski i >> tworzy tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych istotna jest wieść, że dotylne położenie żuchwy stanowi daleko trwałą, powtarzalną jej powagą oraz pewnie dawać jako danie wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza gdy brakuje podparcia na innych zębach. Należy także pamiętać, że najbardziej dotylne położenie żuchwy jest jednakowe z założeniem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U innych 90% przy mieniu z dania międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na powierzchniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W okresie tej czynności żuchwa kieruje się kilka do tylu i dołu, co stanowi stworzone przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy przyjąć na mały ruch ku przodowi i górze, tak aby odnalazłaby się ona w daniu mięśniowym, u większości ludzi najbardziej dopuszczonym do pomieszczenia międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem a położeniem międzyguzkowym waha się w granicach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i usuwania żuchwy, jak też ruchy boczne, można zanotować na poziomej płytce włożonej w samej szczęce, podczas jeśli w nowej umocowany jest zdolny pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o stanie luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie wybierał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta odchodząca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie stanowiła doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy zaczynają się z jej miejsca międzyguzkowego lub dużo dotylnego i liczą często na huśtawkowym obracaniu się po pewnej części i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której rozgrywa się żucie dodatkowo w którą żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niebiorąca wkładu w żuciu nosi
nazwę balansującej. Należy w obecnym pomieszczeniu zwrócić uwagę, iż w odpowiednim, harmonijnym uzębieniu naturalnym po części balansującej zęby nie są w związku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Wiedzę ich rozmieszczenia jest potrzebna przy wykorzystaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które idą na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Przydatne są w ostatnim punktu dane na temat ustalania tzw. kąta Bennetta, który stanowi sporządzony przez płaszczyznę strzałkową i metodę unoszenia się wyrostka stawowego (w obrazie na powierzchnię poziomą) po części balansującej, w ciągu wykonywania ruchu bocznego. Średnia wielkość tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na ruchy boczne żuchwy dominujący wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w kontaktu do szczęki noszą też nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc wzorami i oba te nazwania potrafią stanowić świętowane w organizacji stomatologicznej.